یکی از چالش‌های اساسی که فعالان حوزه آهن و فولاد با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، زنگ زدگی آهن آلات در اثر عوامل مختلف است. به طور کلی فلزات در اثر قرار گرفتن در محیط باز، رطوبت و آب باران دچار اکسایش و زنگ زدگی می‌شوند. میلگرد نیز به عنوان یکی از مقاطع فولادی پرکاربرد در ساخت و ساز از این قاعده مستثنی نبوده و در اثر نگهداری و حمل و نقل اشتباه، دچار زنگ زدگی خواهد شد. اما حد مجاز زنگ زدگی میلگرد چقدر است؟ در این مطلب از فولاد رامیار صنعت به بررسی کامل این موضوع می‌پردازیم.
بررسی حد مجاز زنگ زدگی میلگرد
همانطور که در ابتدای مطلب گفتیم، زنگ زدگی و خوردگی آهن آلات یکی از مشکلات بزرگی است که فعالان این حوزه دائماً با آن سر و کار دارند. در بسیاری از مواقع، به دلیل حمل و نقل و شیوه نگهداری نادرست میلگرد، این اتفاق رخ می‌دهد. قطعاً این سؤال برایتان پیش می‌آید که آیا میلگرد زرد شده قابل استفاده است؟ حد مجاز زنگ زدگی میلگرد چقدر است؟ در ادامه حدمجاز را بر اساس آیین‌نامه‌های مختلف بررسی خواهیم کرد:
حد مجاز زنگ زدگی میلگرد بر اساس آیین‌نامه بتن ایران (آبا)
اکسایش آهن آلات به دلیل قرار گرفتن در محیط به خصوص در صورت تماس با رطوبت و آب، یک امر طبیعی است. بر اساس آیین‌نامه بتن ایران یا آبا، زنگ زدگی میلگرد در صورتی که سطحی باشد، هیچ ممنوعیتی نخواهد داشت. البته که این آیین‌نامه در چند فصل و بند تهیه شده است که حد مجاز زنگ زدگی میلگرد را با توجه به شرایط و ضوابط مختلف مورد بررسی قرار می‌دهد.
بند ۱-۸-۴ آیین‌نامه آبا
در این بند نکات مهم برای جلوگیری از اکسایش میلگرد مطرح شده است. طبق این بند، میلگرد از هر گرید و سایزی، باید در محیطی کاملاً خشک و بدون رطوبت نگهداری شود.
بند ۴-۸-۲ آیین‌نامه بتن ایران
طبق این بند از آیین‌نامه، استفاده از میلگرد‌هایی که حد پوسیدگی و خوردگی درآن‌ها بسیار عمیق است، ممنوع است. لازم به ذکر است که در صورتی که این زنگ زدگی سبب کاهش ضخامت یا قطر میلگرد شده باشد، حکم ممنوعیت صادر خواهد شد.
بند ۴-۴-۱-۸ آیین‌نامه آبا
در این بند ذکر شده است که آرماتور نباید در معرض مواد چسبنده، آلوده یا روغنی قرار بگیرد.
بند ۳-۱۳-۴-۹ آیین‌نامه بتن ایران
در فصل چهارم این آیین‌نامه، قید شده است که برای رفع زنگ زدگی سطحی، می‌توانید از ماسه پاشی بدون استفاده از برس سیمی استفاده کنید.
حد مجاز زنگ زدگی میلگرد طبق انجمن بتن آمریکا (ACI)
انجمن بتن آمریکا برای زنگ زدگی میلگرد قوانین خاصی را وضع کرده است که در ادامه به مهم‌ترین این قوانین در این باره اشاره خواهیم کرد:
- میلگرد‌ها باید در برابر هرنوع ضربه فیزیکی و تغییرات سطحی عمیق محافظت شود.
- محل قرارگیری میلگرد باید عاری از هرگونه آلودگی، رطوبت، رنگ و گریس باشد.
- وجود هرگونه اکسایش یا پوسیدگی عمیق روی سطح میلگرد ممنوع است.
- امکان استفاده از آرماتور با زنگ زدگی سطحی ممنوعیتی ندارد.
دلایل ممنوعیت استفاده از میلگرد زنگ‌زده چیست؟
به طور کلی هر محصولی شرایط نگهداری و حمل و نقل خاصی دارد. رعایت این نکات به حفظ ویژگی‌های ظاهری و خاصیت شیمیایی هر محصول کمک زیادی می‌کند. طبق آیین‌نامه‌های مختلف، حمل و نقل و شرایط نگهداری میلگرد‌ها باید بگونه‌ای باشد که آرماتور تغییر شکل نداده و دچار زنگ زدگی یا تغییر ماهیت شیمیایی نشود. در مطلب "
نکات طلایی حمل و نقل میلگرد " به صورت کامل در این باره صحبت خواهیم کرد. علاوه بر این، محل نگهداری میلگرد باید عاری از هر گونه رطوبت و آلودگی باشد. طبق تحقیقات انجام شده، ایجاد یک لایه نازک و سطحی از زنگ زدگی روی میلگرد که به کمک روش‌های مختلف برطرف شود، ممنوعیتی ندارد.
اما زمانی این مسأله مشکل ساز خواهد شد که زنگ زدگی سبب خوردگی عمیق در سطح میلگرد شده و قطر آن کاهش یابد. همانطور که می‌دانید هرچه قطر یک میلگرد بیشتر باشد، مقاومت آن نیز افزایش می‌یابد. پس کاهش سطح و قطر میلگرد، شکنندگی آن را افزایش داده و مقاومت سازه را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
پیشنهاد می‌کنیم مطلب "
راه‌های جلوگیری از خوردگی میلگرد " را برای پیشگیری از این اتفاق مطالعه کنید.
انواع زنگ زدگی میلگرد کدام است؟
- اما هر نوع اکسایشی که غیر طبیعی و ضخیم باشد، در دسته زنگ زدگی سنگین قرار می‌گیرد. در این مورد اغلب سطح میلگرد دچار خوردگی یا حفره‌های عمیق می‌شود که مقاومت میلگرد را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- میزان زنگ زدگی میلگرد به شرایط محیطی، میزان رطوبت و همچنین کیفیت میلگرد بستگی دارد. انواع زنگ زدگی میلگرد در دو دسته سبک و سنگین خلاصه می‌شود.
- ایجاد لایه قرمز، قهوه‌ای روشن یا نارنجی روی سطح میلگرد را در دسته زنگ زدگی سبک می‌دانند.
- زنگ زدگی سبک ممنوعیت نداشته و مقاومت میلگرد را نیز تحت تأثیر قرار نمی‌دهد.
سؤالات متداول در مورد حد مجاز زنگ زدگی میلگرد
حد مجاز زنگ زدگی میلگرد چقدر است؟
زنگ زدگی میلگرد تا حدی مجاز است که خوردگی میلگرد عمیق نشده باشد و این مسأله قطر و مقاومت آن را کاهش ندهد.
مهم‌ترین آیین‌نامه‌ها در مورد زنگ زدگی میلگرد کدام‌اند؟
از آیین‌نامه‌های مهم در زمینه زنگ زدگی میلگرد می‌توان به آیین‌نامه نظام نامه بتن ایران (آبا) و بتن آمریکا (ACI) اشاره کرد.
آیا احتمال زنگ زدگی میلگرد داخل بتن وجود دارد؟
خیر؛ به طور کلی بتن نقش یک محافظ را داشته و از واکنش آهن و اکسیژن جلوگیری می‌کند.
