همانطور که می‌دانید در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی یکی از دغدغه‌های مهم مهندسان و ناظران استحکام‌سازی اسکلت ساختمان می‌باشد. به همین منظور برای مقاوم‌سازی سازه در برابر نیروهای کرنشی یا کششی از میلگرد ممان منفی استفاده می‌کنند. در این مقاله از فولاد رامیار صنعت قصد داریم این میلگرد را به شما معرفی کنیم و به بررسی خصوصیات و تفاوت‌ها آن با دیگر میلگردها بپردازیم تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
میلگرد ممان منفی چیست؟
میلگرد ممان منفی نوعی آرماتور است که جهت استحکام‌سازی در هنگام ساخت سقف با تیرچه بلوک استفاده می‌شود. برای ساخت میلگرد ممان منفی از میلگردهای آجدار استفاده می‌شود. اندازه آن نیز توسط مهندسان و متخصصان سازه و متناسب با نقشه تعیین می‌شوند و باید با ضوابط‌ها مطابقت داشته باشد.
در اصل میلگرد ممان منفی به صورتی روی سقف قرار می‌گیرد که با ایجاد پیچش تیرچه را به سقف متصل کند. استفاده از این نوع میلگرد قبل از انجام بتن‌ریزی سقف باعث می‌شود استحکام و ایمنی سازه در مقابل فشار و حوادث طبیعی افزایش پیدا کند. در ادامه به بررسی ویژگی‌ها، کاربرد‌ها، شکل ظاهری، طول و قطر این نوع میلگرد می‌پردازیم.
میلگرد ممان منفی چه ویژگی‌هایی دارد؟
هر محصولی دارای ویژگی‌هایی است که آن را برای بکار گرفتن در جا‌هایی خاص متمایز کرده است. این میلگرد نیز دارای ویژگی‌هایی مثل سایز، قطر و طول است. بررسی این ویژگی‌ها به شما کمک می‌کند، با توجه به پروژه‌ای که دارید بهترین محصول را خریداری کنید.
قطر میلگرد ممان منفی
میلگردهای ممان منفی در سایز‌های مختلفی تولید می‌شوند تا پاسخگوی نیاز انواع پروژه‌های ساختمانی باشند. رایج‌ترین قطر این میلگردها بین ۸ تا ۱۲ میلی‌متر است، اما در برخی پروژه‌های خاص و طبق سفارش مشتری، سایز ۱۴ میلی‌متر نیز تولید می‌شود. طبق اصول فنی، قطر میلگرد ممان منفی باید حداقل ۱۵ درصد قطر آرماتور‌های کششی باشد. نکته‌ای که در فرآیند تولید نباید نادیده گرفته شود، دقت بالا در محاسبه صحیح سایز و سطح مقطع این میلگردها است تا عملکرد سازه‌ای آن‌ها به درستی تأمین شود.
طول میلگرد ممان منفی
از آنجایی که در هر پروژه طول میلگردهای ممان منفی می‌تواند متفاوت باشد، تعیین اولویت‌های طولی و محاسبه این میلگرد مسئله‌ی مهمی می‌باشد که بستگی به نظر مهندسان و ناظران و طراح پروژه دارد.
طبق دستورالعمل‌های عمرانی در ایران، طول میلگردهای ممان منفی نباید از یک پنجم دهانه سقف کمتر باشد. به همین خاطر اغلب زاویه مورد نظر برای خمکاری میلگردها ۹۰ درجه در نظر گرفته می‌شود.
محاسبه طول میلگرد ممان منفی
قبل از محاسبه باید دقت داشته باشید که طول میلگردهای ممان منفی اهمیت بسیاری دارد به همین دلیل جهت محاسبه از یک فرمول مشخص استفاده می‌کنند. از آنجایی که برای تقویت سقف و تیرچه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، در نحوه استفاده از آن نیز باید دقت بالایی داشته باشید.
فرمول محاسبه طول میلگرد ممان منفی به شرح زیر است:
طول دهانه سقف ÷ ۵
نکته دیگری که باید توجه داشته باشید این است که طول مورد نظر را کمی بیشتر در نظر بگیرد تا خم آن را نیز بتوان محاسبه کرد. در هنگام محاسبه طول، کم کردن میزان خم نکته ضروری می‌باشد.
جدول نکات میلگرد ممان منفی
در جدول زیر نکات مهم را به صورت خلاصه و مختصر برای دسترسی بهتر شما فراهم کرده‌ایم.
| عنوان | توضیحات |
| تعریف میلگرد ممان منفی | میلگردهایی که در قسمت بالای المان‌های بتنی (مانند سقف) قرار می‌گیرند تا نیروهای کششی ایجاد شده در ناحیه خمشی منفی را جذب کنند. این نیروها معمولاً بالای تکیه‌گاه‌ها و در محل اتصال تیر به ستون یا در مرکز تیرها رخ می‌دهند. |
| نواحی کاربرد | - نواحی بالای تکیه‌گاه‌ها در تیرها و دال‌ها- محل اتصال تیر به ستون- سقف‌ها و تیرهای مستمر- تیرهای کناری در سازه‌های پل و سازه‌های مشابه |
| هدف استفاده | جذب نیروهای کششی در ناحیه ممان منفی (بالای تیرها)، تقویت بتن در برابر کشش و جلوگیری از ترک خوردگی یا شکستگی در این نواحی |
| محل قرارگیری | میلگردهای ممان منفی معمولاً در قسمت بالای تیرها و سقف‌ها و در نزدیکی تکیه‌گاه‌ها نصب می‌شوند و به‌صورت افقی امتداد می‌یابند. |
| جنس میلگرد | عموماً از فولاد با مقاومت بالا ساخته می‌شوند تا بتوانند نیروهای کششی بالای ایجاد شده را تحمل کنند. |
| اندازه و قطر میلگرد | اندازه میلگردهای ممان منفی بستگی به بارهای وارده و طراحی سازه دارد، اما معمولاً از میلگردهایی با قطرهای بین 10 تا 12 میلی‌متر استفاده می‌شود. |
| فاصله میلگردها | فاصله میلگردهای ممان منفی باید با توجه به طراحی سازه و نوع بتن مورد استفاده مشخص شود، اما معمولاً فاصله بین ۱۵ تا ۳۰ سانتی‌متر است. |
| نحوه خم کردن | میلگردهای ممان منفی معمولاً در دو سر خم می‌شوند تا به صورت دقیق در نقاط تنش کششی قرار بگیرند و به‌درستی به بتن متصل شوند. |
| خطاهای متداول | - عدم قرارگیری دقیق میلگردها در محل ممان منفی- استفاده از میلگرد با قطر یا کیفیت پایین‌تر از نیاز طراحی- فاصله‌گذاری نامناسب بین میلگردها که می‌تواند باعث ضعف در برابر بارهای وارده شود. |
| استانداردهای طراحی | طراحی میلگردهای ممان منفی باید مطابق با استانداردهای ملی مانند آیین‌نامه بتن ایران (آبا) یا آیین‌نامه‌های بین‌المللی نظیر ACI 318 انجام شود. |
| معمول‌ترین روش محاسبه طول | طبق بسیاری از آیین‌نامه‌ها، میلگردهای ممان منفی باید حداقل به اندازه یک‌چهارم تا یک‌سوم دهانه آزاد تیر یا دال در هر دو سمت تکیه‌گاه ادامه داشته باشند. |
نحوه نصب میلگرد ممان منفی
در این قسمت به بررسی شیوه اجرای این میلگرد می‌پردازیم. همانطور که می‌دانید محاسبه دقیق طول، قطر، خم و سطح مقطع این میلگرد بسیار مهم است؛ زیرا که هنگام استفاده با خطای کمتری رو به رو هستید.
بعد از محاسبه اندازه‌ها و برش و فرم دهی میلگرد نوبت به نصب آن می‌رسد. برای نصب ابتدا باید با استفاده از سیم آرماتور‌بندی میلگرد ممان منفی را روی میلگردهای بالایی تیرچه متصل کنید. این کار برای جلوگیری از حرکت در هنگام بتن‌ریزی است.
برای تیرچه‌های کناری، میلگرد ممان منفی باید با خم استاندارد طراحی و اجرا شود تا عملکرد مناسبی در ناحیه اتصال داشته باشد. در مقابل، برای تیرچه‌های میانی، نصب این میلگردها نیازمند استفاده از یک میلگرد سراسری است که روی میلگرد فوقانی تیرچه قرار می‌گیرد. توجه داشته باشید که طول این میلگردها باید متناسب با دهانه و شرایط محاسبه و اجرا شود.
نکته مهم در هنگام نصب میلگردهای ممان منفی این است که نصب آن پیش از نصب میلگردهای حرارتی انجام شود.
در صورت نیاز به آشنایی با میلگردهای آجدار می‌توانید مقاله " انواع میلگرد آجدار" را مطالعه کنید.
کاربرد میلگرد ممان منفی
تا اینجا با ویژگی‌ها و نحوه نصب این میلگرد آشنا شدید در ادامه به بررسی کاربرد‌های اصلی و فرعی این میلگرد در ساخت‌سازی می‌پردازیم تا با دیگر کاربرد‌های آن نیز آشنا شوید.
میلگرد ممان منفی در اسکلت فلزی
در سازه‌های اسکلت فلزی به ویژه در محل اتصال تیر به ستون تنش‌های کششی ناشی از خمش منفی در بالای تیر ایجاد می‌شود. برای مقابله با این تنش‌ها و جلوگیری از ترک خوردگی بتن در ناحیه فوقانی از میلگردهای ممان منفی استفاده می‌شود این میلگردها معمولاً در بخش بالایی تیر و در ناحیه اتصال به ستون قرار می‌گیرند و نقش کلیدی در افزایش مقاومت خمشی کنترل تغییر شکل‌ها در سازه دارند. وجود این میلگردها به انتقال صحیح نیرو بین تیر و ستون کمک کرد و ایمنی کلی اسکلت را بهبود می‌بخشد.
میلگرد ممان منفی در تیرچه پیش تنیده
در تیرچه‌های پیش تنیده کابل‌ها یا میلگردهای فولادی با کشش اولیه قرار می‌گیرند تا بتن در برابر نیروهای کششی مقاومت بیشتری داشته باشد. با این حال در برخی نقاط از جمله ناحیه‌های نزدیک تکیه گاه ممان منفی به وجود می‌آید که می‌تواند باعث ترک خوردگی در بالای تیرچه شود. برای تقویت این نواحی از میلگرد ممان منفی به صورت اضافی در بخش فوقانی تیرچه استفاده می‌شود. این میلگردها با نقش مکمل عملکرد کلی تیرچه را بهبود داده و از گسترش ترک‌های احتمالی به خصوص در تیرچه‌هایی با دهانه بزرگ یا بارگذاری نامتقارن جلوگیری می‌کنند.
اگر به دنبال انتخاب بهترین میلگرد برای تیرچه هستند، پیشنهاد می‌کنم حتما مقاله‌ی "مقاله بهترین میلگرد برای تیرچه" را مطالعه کنید، در این مطلب بطور کامل به بررسی این موضوع پرداخته‌ایم.
مزایای میلگرد ممان منفی
از آنجایی که این میلگرد دارای مزایای بسیاری است برخی از مهم‌ترین آن را در ادامه ذکر کرده‌ایم.
- خنثی کردن لنگر منفی ناشی از نیروهای کششی
- افزایش استحکام سقف
- کاهش ارتعاشات سقف
- یکپارچگی در اجزای سقف تیرچه بلوک
- کاهش احتمال فرو ریختن سقف
- مقاومت در برابر انواع ترک ایجاد شده در تکیه گاه
قیمت میلگرد ممان منفی
با توجه به شرایط و نوسانات بازار بسیاری از عوامل تأثیر مستقیم بر قیمت میلگرد دارند. برخی از این عوامل نرخ ارز، میزان عرضه و تقاضا، هزینه انرژی و مواد اولیه می‌باشد. اگر به دنبال خریدی مطمئن و محصولی با کیفیت هستید پیشنهاد می‌کنم با شماره ۰۳۱۵۵۰۵۷ با کارشناسان ما در مجموعه فولاد رامیار صنعت در ارتباط باشید.
سرانجام
استفاده از میلگرد ممان منفی در سازه‌های سقف تیرچه بلوک، نقش مهمی در تقویت نقاط بحرانی و افزایش ایمنی کلی ساختمان دارد. با توجه به ویژگی‌های فنی، قابلیت سفارشی‌سازی براساس دهانه سقف و عملکرد مؤثر در برابر نیروهای کششی ناشی از لنگر‌های منفی، می‌توان این نوع میلگرد را یکی از اجزای کلیدی در بهینه‌سازی عملکرد سازه‌ای سقف‌ها دانست.
